Alevi-Bektaşi Canlar için Hakka Yürüme Erkanı

 HAKKA YÜRÜME ERKANI

“Bir gider bin geliriz,Ölüm ölür biz ölmeyiz”

Kemal SOYER

Anadolu Aleviliğinde varlığın evrendeki yaşam süreğine “don değiştirme”  ve “devriye” denilir. Bu nedenle ölüm kavramı yerine Alevilerin ataları olan Hititlerin kullandıkları “Aki olma” dan kaynaklı “Hakka Yürüme-Hak ile Hak Olma” deyimleri kullanılır.Bilimsel literatürde Sümer, Hatti ve Hititler “Bin Tanrılı Halk” sanıyla anılmaktadır. Zazaca “Bin Tanrı” kavramı, Alevilikte “Hızır Ali, Bin Ali” ve“Binbir donda baş gösteren Ali-El Mürteza” deyimleriyle yaşamaktadır.Alevi kültür ve inancına göre evrende ölü bir nesne yoktur. Kainat Ezel -Ahir Diri olan tanrısal bir varlıktır.Varlıklar ölmeyip don değiştirmektedir.Bu tespitlerle Alevilikte uygulanan “Hakka Yürüme Törenleri” devriyeli don değiştirme ve bir nevi dirilik törenleri iken, günümüzde ölü törenleri haline getirilmiştir. Bununla da kalınmayıp Hakka yürüyen her Can için Ali,Fatıma, Hasan Hüseyin gibi ölü kişilerden şefaat  dilenmektedir.Hatti Güneşiyle simgeli Hitit kültü TANRI TEŞU BABA’dan devam eden  Hacı Bektaş adı hafızalardan silinsin diye okunmamaktadır. Hacı Bektaş-ı Veli Dergahının kapatılmasının ardından  Diyanet,Seyyit, Seyda ve Dede gibi İslamcı kesimlerin  eylemlerine  açık hale gelen Alevi toplumu içerikleri İslama uyarlanan Erkannameler aracılığıyla hızla asimilasyon sürecine girmiştir.

İslamın kitabının adı FURKAN ve MUSHAF, KUR’An adıysa Sümer ve Hititçe Tanrı Makamları E.KUR-E.ANNA-E.KARİMMİ adlarından alınmıştır.Bu gerçek bilinmemekle birlikte,Arapça Kuran yerine  Hak kelamını seslendiren işleviyle Telli Kuran-Hak Kelam denilen Bağlama eşliğinde deyiş- düvaz-devriyeler  okunarak Alevi Erkanı  İslamdan tamamen izole edilmelidir.

Alevi Erkanlarının Alevi-Bektaşi süreğine sızan yabancı ritüel ve argümanlardan arındırılarak kendi töresine ,tarihsel ve toplumsal kimliğine uygun hale getirilmesi için bilimsel çalışmaların başlatılması ve öze ilişkin yeni önerilerin ortaya konulması gerekir.  Bu düşüncelerle tarafımdan kaleme alınmış olan aşağıdaki metin Antalya Elmalı Akçainişte  28.11.2007 tarihinde “Hakka Yürüyen” Hamza TANAL Can  için ailesi ve  Hüseyin Gazi METİN tarafından uygulanmıştır. Söz konusu metin tüm Alevi-Bektaşi  Camiası için siz değerli canların bilgisine sunulmuştur.

Hakka giden Can’ın hayattayken kendi sesiyle yapılan kayıttan veya cura eşliğinde güzel sesli bay ve bayanın seslendireceği örnek metin.

Tören düzeni: Hakka yürüyen canın tabutu yüzü doğu yöne bakacak şekilde merkezde duracak, katılımcılar onun etrafında cemal cemale gelecek şekilde konumlanacaklardır.

MERHABA CANLARIM;

DEĞERLİ DOSTLARIM , VEFALI KONUKLARIM;

EZEL AHİR HANEMİZE HOŞGELDİNİZ.

EZELDEN AHİR’E GİDEN ŞOL REVİ YOLDA,DÜNYEVİ MEKANDA BİR MİHMAN OLARAK SİZLERLE  BİRLİKTE OLDUM.

ATALARIMIZIN AÇTIĞI İNSAN-I KAMİL YOLDAN YÜRÜYEREK, YURDUMUZA, KÜLTÜRÜMÜZE, NESLİMİZE VE YAŞAM SÜREĞİMİZE SAHİP ÇIKAN CANLARA YOLDAŞ, SIRRIMIZI SER EDENLERE SIRDAŞ, HAKKA KEMERBEST BİR TAŞ OLMAYA ÇALIŞTIM.

ATALARIMIZIN UĞRUNDA SER VEREREK BİZLERE EMANET ETTİKLERİ “EZEL-AHİR HAKK YOLU”NA SAHİP BİR CAN OLARAK, SİZLERLE BİRLİKTE BİR ÇOK DAR VE DİDAR GÖRDÜM. EN EL HAKKIN  YOLU VE SÜREĞİNDEN BAŞKA HİÇ BİR YOLA İKRAR VERMEDİM, HÜNKAR HACI BEKTAŞ-I VELİ’DEN -HIZIR HAKTAN GAYRİ ERE KEMERBEST OLMADIM.

DÜNYEVİ EYLEMLERİMLE HÜNKAR HACI BEKTAŞ ,BALIM SULTAN VE ABDAL MUSA DERGAHLARINDA PİR SULTANLARIN, MANSURLARIN, NESİMİLERİN, GÖK ATA İLE YER ANAMIZIN DAR-U DİVANINA ÇEKİLDİM, HUZURUNUZDA SORGULANIP YARGILANDIM. YAR İLE YAR,CAN İLE CAN,DOST İLE DOST OLMAYA ÇALIŞTIM. KIRDIĞIM  VEYA KIRILDIĞIM GÖNÜLLER OLDU, ONLARLA HELALLEŞTİM.

CANLARIM;

SİZLERDEN EBEDİYEN AYRILMIYORUM. EVRENDE BİN BİR DONDA BAŞ GÖSTEREN  BEDENLERİMİZ DÜNYEVİ GÖREVLERİNİ TAMAMLAYARAK KIRKLAR MAKAMINA GERİ DÖNMEKTE, HAKK İLE YEKTAŞ OLMAKTADIR. BUGÜN ARANIZDAN AYRILARAK ENEL HAKK’A DOĞRU YOLA ÇIKIYORUM. HUZURDA OLAN VEYA OLMAYAN TÜM CANLARA HAKKIMI HELAL EDİYORUM. EN-EL HAKK İÇİN  YOLUMUZA VE SİZLERE HİZMET EDEN BEDENİMLE BİR EKSİĞİM, BİR KUSURUM VAR İSE; HAKLARINIZI HELAL EDİN, ETMİYENLERİNİZ OLURSA , ULU DİVANA BİLDİRİN.

DOSTLARIM; EN EL HAKKIN YOLU EVREN VE DOĞAYLA DOĞMUŞ, ANADOLU MEZOPOTAMYA, İRAN, AZARBAYCAN TOPRAKLARİ MİLLETİMİZE EZELDEN YURT OLMUŞTUR. HALKIMIZIN BEŞERİ , TARİHİ VE KÜLTÜREL GEÇMİŞİ  ORTA ASYADA, KUDÜS, MEKKE VE HAÇTA DEĞİL GÖBEKLİTEPEDEN GÜNÜMÜZE  ANADOLU MEZOPOTAMYA TOPRAKLARINDADIR.BU NEDENLE HÜNKAR HACİ BEKTAŞ ” HER NE ARARSAN ANADOLUDA ARA, KUDÜS’TE (Musevilikte)  MEKKEDE( İslam’da)  HAÇTA ( Hıristiyanlikta ) ARAMA DEMİŞTİR.

CANLARIM;

FIRAT’IN KAYNADIĞI ERZURUM’UN  DUMLU BABA DAĞI,

MURAT ‘IN KAYNADIĞI AĞRI’NIN ALİ BABA DAĞI ,

DİCLE’NİN KAYNAĞI HAZAR GÖLÜ VE BAŞINDAKİ HAZAR BABA DAĞI , MUNZURUN KAYNADIĞI MUNZUR BABA, HARÇİK’İN KAYNADIĞI HARSİ DAĞI HIZIR HAKKIN-SERÇEŞME HÜNKAR’IN KADİM MAKAMLARI, ANADOLU-MEZOPOTAMYA TOPRAKLARI DA EZELİ VE EBEDİ ANA YURDUMUZDUR.

YOLUMUZUN SERVERİ  UÇARSUYUN, MUNZURUN, DİCLE ,FIRAT VE KIZILIRMAĞIN GÖZELERİNDEKİ HIZIR-I İLYAS’DIR. O’ KUDRET KANDİLİYLE YOLUMUZU IŞITAN, GÖZLEYEN VE KORUYAN EZEL VE AHİR ALİ ,HÜNKAR HACI BEKTAŞ-I VELİ’DİR.

CANLARIM;

YOLUMUZUN TEMEL DÜSTURU “EL’E ,BEL’E VE DİL’E” SAHİP ÇIKMAKTIR.

EL; YURDUMUZ İLE  EN’EL HAKK ,

BEL; NESİL İLE EKONOMİ,

DİL İSE; ANA DİL, KÜLTÜR VE UYGARLIK BİRİKİMİDİR .ELİMİZE, BELİMİZE VE DİLİMİZE SAHİP ÇIKALIM.

EZEL ALİ-HIZIR HAKK, KALPLERİMİZDEKİ MİHMAN ,DAMARLARIMIZDAKİ KAN, YOLUMUZA SERVER OLAN CANDIR. BU YURDUN ASLİ SAHİBİ OLAN ANADOLU HALKI EZELDEN BERİ O’NUN ELİNE, BELİNE ,DİLİNE VE YOLUNA BAĞLANMIŞ, TOPRAKLARIMIZI İŞGALE, EVRENİ KÜLTÜR VE İNANÇLARIMIZI YOK ETMEYE ÇALIŞAN DÜŞMANLARA  KARŞI MÜCADELE EDEREK MİLYONLARCA ŞEHİT VERMİŞTİR.

CANLARIM SİZLERE HAZRETİ PİRİN NEFESİYLE SON ARZUMU BİLDİRİYORUM;

ATALARIMIZIN ANADOLU VE MEZOPOTAMYA’DA  BİNLERCE YILDA OLUŞTURDUKLARI UYGARLIK MEŞ’ALESİNİ ÇAĞDAN ÇAĞA TAŞIYINIZ. HALKIMIZA, POST OLARAK VERİLEN TOPRAKLARIMIZA, HAK LOKMASI OLARAK VERİLEN RIZIKLARIMIZA VE İNSAN-I KAMİL YOLUMUZA KASTEDEN İÇ VE DIŞ DÜŞMANLARIMIZA KARŞI CANLARIMIZI AYDINLATIP KORUYUNUZ. ANADOLU’NUN EL’İNE, BEL’İNE VE DİLİNE SEVGİYLE SAHİP ÇIKAN CANLARLA AYDINLIK GELECEĞİMİZİ HEP BİRLİKTE İNŞAA EDİNİZ. IRKLAR ÜSTÜ SÜREĞİMİZ GEREĞİ HER TÜRDEN IRKÇILIKLA MÜCADELE EDİNİZ. TOPLUMSAL YAŞAMDA İNSAN VE DOĞA SEVGİSİNE DAYALI ÇEŞİTLİLİK İÇİNDE BİRLİK, İNSAN HAKLARINDA EŞİTLİK, DOĞA VE VARLIK ALEMİNİN BİRLİKTE YAŞAMINI ESAS ALAN ORTAK ÜRETİM, TÜKETİM VE YÖNETİME DAYALI VARLIĞIN BİRLİĞİ ANLAYIŞINA BAĞLI KALINIZ.

EY YÜCELERDEN YÜCE OLAN CENABI BARİ;

BENİM ARZU VE İSTEKLERİMİ YOLUMDAN YÜRÜYEN TÜM CANLARA NASİP EYLE, DON DEĞİŞTİREN BEDENİMİ VE RUHUMU TÜM GERÇEKLERİYLE DAR-I DİVANINA KABUL EYLE.

Halk Hünkar kabul eyleye diyecek

Bu bölümde konuşmacı kişi

DEĞERLİ CANLAR .

HAKKA GİDEN (Anne Adı………..)den doğma (Adı Soyadı…….. ) CANIMIZ SİZLERDEN RIZALIK  VE HAK YOLU İZNİ DİLEDİ.

CÜMLE CANLAR  BU  CANDAN RAZIMISINIZ …Halk…..RAZIYIZ HAK YOLUNDA DEVRİ YÜRÜYE  diyecek (ÜÇ KEZ TEKRAR)

Konuşmacı: ULU DİVAN   DEFTERİNE KAYDOLA

HAKKA YÜRÜYEN ….CANIMIZIN DİLEK VE TEMENNİLERİYLE  EN EL HAKKIN  YOLU’NA TALİP OLMAYA , CAN-U SER İLE İKRAR VERİYORMUSUNUZ . Halk HÜ … EYVALLAH. diyecek

EY HAKK; SENİN YOLUNDA YÜRÜYEN, BİZLERE MİHMAN OLAN (Anne Adı)………… DEN DOĞAN (Adı ve Soyadı)CANI HAKK İLE HAKK CÜMLE CANLAR  RAZI OLARAK YÜCE KATINA UĞURLUYORUZ.ONU TÜM GERÇEKLERİYLE VARLIĞINA VE BİRLİĞİNE KABUL EYLE.  (Halk….HÜ EYVALLAH, DEVRİ DAİM OLSUN  diyecek.

Metin okunduktan sonra fonda çalınan cura eşliğinde güzel sesli genç bir erkek ve kız tarafından aşağıdaki düvaz ve devriye şiir tarzında okunacaktır.(Bu bölüm sanatçılar tarafından seslendirilmiş CD veya Ses bantlarından sunulabilir)

Seyyit Mehemmet

Şu fani dünyaya geldim giderim

Ezel binbir çiçeğin bittiğin gördüm

Anamın rahminden cihana geldim

Nice bin yıl yattığım gördüm

Atamın belinden kana boyandım

Al yeşil nurlu kandile indim

Binbir varlık donlu ezel cihana

Erenlerin ikrar verdiğin gördüm

Sülük sohbetinin ya sünneti kaç

Eğer kamil isen; gel bir irfan aç

Dünya kurulmadan güveren ağaç

Güverip; Andar’ın bittiğin gördüm

Şahın emri ile , gül şaha çekti

Bülbülü de kendi oduna yaktı

Bunca melaike seyrana çıktı

Ol telli turnanın öttüğün gördüm

Deryada çark eden balık donunda

Peydah oldum Şol Kırkların dağında

Evvel kul yoğudu Cennet bağında

Cebrail’in getirip diktiğin gördüm

Seyyit Mehemmed’im sırra sır kattım.

Yalan dünya sana çok gelip gittim

Adem-i Safiullah ile arzuhal ettim

İnsanları katere çektiğin gördüm.

Gufrani (Devriye)

Katre idim ummanlara karıştım
Kaç bulandım kaç duruldum kimbilir
Devre edip alemleri dolaştım
Bir sanata kaç sarıldım kimbilir

Bulut olup ağdığımı bilirim
Boran ile yağdığımı bilirim

Yedi anadan doğduğumu bilirim
Kaç ebeden, kaç soruldum kimbilir.

Kaç kez gani oldum kaç kere fakir
Kaç kez altın oldum kaç kere bakır
Bilmem ki kaç katıp ismimi okur
Kaç defterde kaç dürüldüm kimbilir

Bazı nebat oldum toprakta sürdüm
Bilmem kaç atanın sulbünde durdum
Kaç defa cenneti alaya girdim
Cehenneme kaç sürüldüm kimbilir

Kaç kez alet oldum elde bakıldım
Semadan kaç kere indim çekildim
Balcık olup kerpiç kerpiç döküldüm
Kaç bozuldum kaç kuruldum kimbilir

Dünyayı dolaştım hep kara batak
Görmedim bir karar bilmedim durak
Üstümü kaç örtü bu kara toprak
Kaç serildim kaç dirildim kimbilir

Gufrani’yim tarikatım boş değil
İyi bil ki kara bağrım taş değil
Felek ile hiç hatırım hoş değil
Kaç barıştım kaç darıldım kimbilir

Nefesler okunduktan sonra katılımcı canlara teşekkür edilip tören tamamlanmış olacaktır.