SİVAS , SARAÇ KÖYÜ ŞEME BABA ZİYARETLERİ
SİVAS SARAÇ KÖYÜ ŞEME BABA ZİYARETLERİ
Kemal SOYER Y.Mimar-Kültürel ve Doğal Mirası Araştırma ve Koruma Uzmanı
Anadolu’da yaşamaya devam eden yağmur dualarının kökenleri Hatti ve Hititlere dek uzanır.Kuru tarıma dayalı ekincilik faaliyetlerine sahne olan Anadolu topraklarına kar, yağmur ve dolularıyla bereket katan ,ırmakları coşturan ilahi güce Hititler “Fırtına Tanrısı” diyorlardı.Kimi betimlerde ellerinde balta, şimşek demeti,üzüm salkımı ve buğday başakları, başında boğa boynuzlu başlık taşıyan ,asma dalları ve üzüm salkımlarıyla bezeli yensiz ve yakasız hırkasında koç başı bulunan Fırtına Tanrısına Sümerler İşkur, Hattiler Taru, Hititler Tarhunt veya Tarhuna ,Luviler Datta adı vermiş, Hattiler Toros Dağlarını Anadoluda en büyük tanrı olan Taru’ya makam olarak adamışlardı. Sarız “Binboğa Dağları” adıyla yaşadığı gibi,“Boğa Dağları” anlamına gelen Toros Sıradağları adını Tanrı Taru’dan almış, bu ad Alevi inançlarında “Taru Ga” veya “Taru Ko” temelli “Dergah” şeklinde yaşamış,tanrının fetihçi anlamına gelen Tarhu veya Tarku sanı Türk adıyla ilişkilendirilmiştir. Anadolu’da Ali Baba,Şeme Baba ,Köşker Baba ve Babadağ gibi Ziyaret olarak kutsanan dağların çoğu birer Tanrı Makamıdır.Kadın- erkek eşitliğine ve tek eşliliğe dayanan Hitit yaşam biçiminin temelinde Tanrı-Tanrıça inancı vardı.Hattice Taru adlı Fırtına Tanrısı’nın eşine Vuruşemu deniliyordu. Hititler Döneminde Arinnanın Güneş Tanrıçası Hepat, Hurrice Teşup adı verilen Tanrı Tarhunt’nun eşi idi.
Hitit Fırtına Tanrısı-Gaziantep Arkeoloji Müzesi
“Şahı merdan coşa geldi sırrını aşikar eyledi
Yağmuru yağdıran benem diye Ademe seslendi
Ol demde şimşek balkıyıp yedi sema gürledi
Hem sakidir,hem bakidir nur-u Rahmanım Ali ” dizeleri Fırtına Tanrısını kavratmaktadır.
Deniz ve göllerdeki suyu buharlaştırarak bulut ,kar ,yağmur ve doluya çeviren doğa üstü temel güç olan Güneş, bir boğa başında gösterilen Hatti Güneş Kursunda olduğu gibi Fırtına Tanrısıyla ilişkili olup,örnekleri Sivas Arkeoloji Müzesinde serilenen Fırtına Tanrısı’nın arabasını çeken boğalara da Hurris ve Serris adı verilmişti. Güneş Tanrısı Hattice Estan,Hititçe İstanu,Sümerce UTU Sİ,Akadca ve Asurca ŞAMAŞ adıyla anılmış, bu adlar Anadolu halk dilinde tanrı anlamında Yezdan, Hacı Bektaş-ı Veli Dergahının bir adı olan Asitane, güneş anlamında Tiji , Şems ve Şemsi biçimiyle yerleşmiştir.
Anadolu’nun Hatti Beylikleri Dönemi başkenti Kayseri Ovasında günümüzde Kültepe Höyüğü olarak bilinen Kaniş veya Neşa denilen kent idi. Hatti Ülkesinin merkezi son olarak Geç Hitit Devleti olan TABAL Krallığınca yönetilmişti .Hititlerin Sivas’ın Ulaş İlçesi yakınlarındaki Sarişşa Kenti , Kayseri Sarız,Muş Varto Sarıce (Dönertaş) köy adlarıyla yaşadığı gibi, Saraç Köyü ve yağmur duaları için çıkılan Şeme BABA Ziyaret adları Güneş boğa Serriş ,Güneş Tanrısı Şamaş ve Fırtına Tanrısı nın eşi Vuruşemu adlarıyla ilişkilidir.Büyük Şeme ve Küçük Şeme ziyaretleri Hititlerce Fırtına Tanrısı ve eşine adanan makamların yaşayan örneklerindendir. Alevi yerleşmelerinde Hızır’ın Ayağı,Düldül , Kır At’ın Nalı ve bacı-kardeş ziyaretleri gibi adlarla anılan,ancak İslamik Dönemde birer mezar yerine çevrilen kutsal makam yerleri, kökleri Neolitik dönem Göbeklitepe, Sümer,Hatti,Hitit ve Hurrilere uzanan Anadolu Alevi kültür ve İnançlarının korunup yaşatılması gereken somut kültürel mirası arasında yer almaktadır.Hünkar Hacı Bektaş Veli’nin Ezel ve Ahir Ali’nin yolunda ” Bir İri ve Diri” olalım.Dirilerimizin ölü sayılmasına izin vermeyelim.
ANADOLUNUN KADİM ZAMANLARDAN GÜNÜMÜZE ULAŞAN KÜLTÜR VE DOĞA MİRASINI KORUYUP GELİŞTİREREK GELECEK KUŞAKLARA AKTARALIM.
NOT :Yukarıdaki yazı, Saraç Köyü Şeme Baba Ziyaretlerine konulması düşünülen tanıtım levhası metni olarak hazırlanmıştır.Yazı Saraçlı Enver Cemal Şahin tarafından talep edilmişti.Ancak Enver Cemal Şahin Şeme Baba ziyaret yerinin yeniden düzenlendiğini,Köy Muhtarı ve yerel derneğin at nalı biçimli özgün yapıyı kare forma dönüştürerek içine bir mezar yapısı ilave ettiğini belirtmiş,bunun üzerine Muhtar Servet Yıldırımla görüşme yapılarak yapının özgün hale getirilmesi veya merkezine Göbeklitepe direklerinden iki adet imitasyonun dikilmesinin daha uygun olacağı ayrıca şenliklerde köye gelerek konu hakkında bilgilendirme yapabileceğimiz belirtilmiş ,ancak söz verildiği halde davette bulunulmamış, yapı özgün hale dönüştürülmemiştir. Anadolu Aleviliğini asimile etme uygulamaları kapsamında Ankara Hüseyin Gazi Türbesi gibi birer tanrı makamı olan Alevi-Bektaşi Türbeleri ve ziyaret yerleri mescit ve birer mezar yapısı ilave edilerek ölümlü kişi makamı haline getirilerek gerçekler karartılmış, böylece ezelden diri olan erenlerimiz ölü birer İslamik Veli haline getirilmiştir.Halkımızı bu oyunlar karşısında uyanık olmaya ve Ezel ve Ahir Ali olan Hünkar Hacı Bektaş-ı Velinin yolunda”Bir İri ve Diri” olmaya çağırıyoruz.
Sİvas Saraç Köylü Av.Ali Yıldırım ile Sivrialanlı Gülağ ÖZ’ün yönetiminde olan Ankara Hüseyin GAZİ Türbesine dernekçe konulan soy kütüğü levhası ile Cem Evi’nin yanısıra Mescit yapıldığına dair levha.Resimler 2017 yılına ait.
Hüseyin Gazi Türbesine MESCİT